Bijwerkingen vaccinatie baby's en kinderen

Kinderen krijgen vanaf hun geboorte verschillende vaccinaties aangeboden tegen ernstige infectieziekten via het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). Soms geven vaccinaties bijwerkingen. Op deze pagina lees je meer informatie over de aard en duur van bijwerkingen van vaccinatie bij baby’s en kinderen.

Bijwerkingen van vaccinatie bij kinderen in het kort

Bijwerkingen ontstaan meestal binnen 48 uur na vaccinatie. De prik tegen bof, mazelen en rodehond (BMR) kan bijwerkingen geven tussen de 5e en 12e dag na vaccinatie. Bij het rotavirusvaccin is dit binnen 8 dagen na vaccinatie.
Veelvoorkomende bijwerkingen zijn onder andere: reacties op de prikplaats, koorts, niet lekker voelen en huilen.
De meeste bijwerkingen zijn mild en verdwijnen na enkele dagen vanzelf.
Het risico op een ernstige of langdurige bijwerking is erg klein.
Neem contact op met de huisarts als jouw kind kreunt, erg suf of ziek is of andere ernstige klachten ervaart. Bij andere zorgen en vragen kun je ook contact opnemen met de jeugdgezondheidszorg.
Je kunt bijwerkingen melden bij Lareb.

Wanneer treden bijwerkingen van vaccinatie op bij baby’s en kinderen?

De meeste bijwerkingen ontstaan binnen 48 uur na vaccinatie. Bij levend verzwakte vaccins ontstaan bijwerkingen meestal later. Bijvoorbeeld bij het BMR-vaccin ontstaan klachten meestal tussen de 5e en de 12e dag na de vaccinatie en bij het rotavirusvaccin vaak binnen acht dagen na de vaccinatie.

Hoelang houden bijwerkingen aan?

De bijwerkingen verdwijnen meestal na enkele dagen vanzelf. Neem contact op met de huisarts of met de jeugdgezondheidsarts bij ernstige of aanhoudende klachten (langer dan 2 weken), of als je je zorgen maakt. De huisarts of de arts van de jeugdgezondheidszorg kan uitleg geven over de bijwerking, onderzoeken of het mogelijk om iets anders dan een bijwerking gaat en eventueel doorverwijzen naar een kinderarts.

Welke bijwerkingen van vaccinatie treden op bij kinderen?

Hieronder vind je een overzicht van de meest voorkomende bijwerkingen.

Reacties en pijn op de prikplek na vaccinatie

Baby’s krijgen de prik meestal in hun dijbeen, en eventueel in de bovenarm. Op de prikplek kan een reactie ontstaan, zoals roodheid, warmte, zwelling, pijn of jeuk. Het been of de arm kan door deze reactie pijnlijk zijn. Ook kan er een klein onderhuids bultje overblijven op de prikplek. Reacties op de prikplek beginnen ongeveer 3 tot 24 uur na vaccinatie en kunnen een paar dagen aanhouden. De klachten verdwijnen vaak weer vanzelf na enkele dagen, zonder dat behandeling nodig is.

Niet alle vaccins worden via een injectie gegeven. Zo wordt het rotavirusvaccin bijvoorbeeld via druppels in de mond toegediend. Reacties op de prikplek komen daar dan ook niet voor.

Zwelling na vaccinatie

In sommige gevallen raakt het gebied rond de prikplek dusdanig opgezwollen dat het over het schouder-, elleboog- knie- of heupgewricht heen gaat, of rondom de hele bovenarm. Dit wordt ook wel ‘extensive limb swelling’ genoemd. Deze reactie ontstaat meestal 24 tot 48 uur na de vaccinatie. Het verdwijnt vanzelf binnen 4 tot 5 dagen zonder blijvende klachten en zonder dat behandeling nodig is.

Koorts of koortsstuip na vaccinatie

Een veelvoorkomende bijwerking van vaccinatie is koorts. Er is sprake van koorts wanneer de lichaamstemperatuur 38 graden of hoger is. In de meeste gevallen ontstaat de koorts 6 tot 8 uur na vaccinatie. Na BMR-vaccinatie kan koorts ook na 5 tot 12 dagen ontstaan. De koorts verdwijnt meestal binnen 1 tot 2 dagen. Als de koorts langer duurt dan 3 dagen of weer terugkomt na een aantal koortsvrije dagen, neem dan contact op met de huisarts. Lees hier meer over koorts na vaccinatie.

Als een baby koorts krijgt na vaccinatie, dan kan een koortsstuip optreden. Het kind verstijft dan en schokt heftig met de armpjes en beentjes. Dit kan enkele minuten tot een kwartier duren. Leg je baby in geval van een koortsstuip op de zij en zorg er voor dat hij/zij zich niet kan bezeren. Bel ook direct de huisarts. Een koortsstuip ziet er alarmerend uit en is naar om mee te maken, maar kan zelden kwaad.

Maag-darmklachten na vaccinatie

Maag-darmklachten zoals buikpijn, diarree, misselijkheid en overgeven zijn bekende en veel voorkomende bijwerkingen na vaccinatie. Het verschilt per vaccin wanneer maag-darmklachten ontstaan. Bij de meeste vaccins ontstaan maag-darmklachten binnen 24 uur na de vaccinatie. Na de BMR-vaccinatie is dit na ongeveer 5 dagen. Ook bij het rotavirusvaccin kunnen deze klachten enkele dagen na vaccinatie ontstaan. Vaak verdwijnen de klachten vanzelf binnen enkele dagen zonder dat behandeling nodig is.

Huilen en ontroostbaar na vaccinatie

Het komt vaak voor dat baby’s ongeveer 3 tot 24 uur na vaccinatie hangerig of huilerig zijn. Soms zijn ze ontroostbaar en huilen ze langdurig en op een hoge, indringende toon. Ze kunnen pijn hebben op de plek waar geprikt is, maar het kan ook zijn dat ze onrustig of overstuur zijn door de vaccinatie. Huilen kan ook later na vaccinatie optreden als gevolg van koorts of het niet lekker voelen. Dit kan een aantal dagen duren. Deze klachten gaan meestal over zonder behandeling. Wanneer de klachten over zijn, stopt het huilen ook. Lees hier meer over huilen na vaccinatie.

Vermoeidheid en slaperigheid na vaccinatie

Na een vaccinatie kan een kortdurend gevoel van ziek zijn ontstaan. Dit wordt ook wel malaise genoemd. Malaise komt vaak voor na vaccinatie. Bij jonge kinderen uit malaise zich vaak in meer slapen dan normaal, huilen, een verminderde eetlust, lusteloosheid of hangerigheid. De meeste baby’s slapen de eerste 24 uur na vaccinatie veel. Het kan ook zijn dat het juist minder slaapt, omdat het zich niet lekker voelt. Dit kan een paar dagen duren en gaat meestal vanzelf over. Vermoeidheid na de vaccinatie tegen het baarmoederhalskankervirus (HPV) komt ook vaak voor bij tieners.

Flauwvallen na vaccinatie

Flauwvallen na vaccinatie komt vooral voor bij tieners en jongvolwassenen, maar soms ook bij jonge kinderen. Vlak voor het flauwvallen kan iemand zich niet lekker voelen en slap worden. Flauwvallen duurt seconden tot maximaal enkele minuten. Het herstel is snel en zonder blijvende klachten. Lees hier meer over flauwvallen na vaccinatie.

Bleek en slap na vaccinatie (HHE)

Baby’s kunnen binnen 48 uur na vaccinatie plotseling heel slap en bleek worden en een verminderd reactievermogen hebben. Dit wordt ook wel HHE (hypotonische hyporesponsieve episode) genoemd en komt vooral voor bij jonge zuigelingen, van rond de twee maanden. Het kan er beangstigend uitzien, maar is vrijwel altijd onschuldig. Meer informatie over HHE lees je hier.

Verkleurde beentjes na vaccinatie

Vooral jonge zuigelingen kunnen verkleuringen van de beentjes krijgen na een inenting. Het gaat om warme, rode beentjes of juist blauwe of bleke, koude beentjes die 3 tot 4 uur na vaccinatie ontstaan. Ze hebben er vaak last van en huilen erbij. De verkleuring kan ook op de onderbuik optreden. De verkleuring is vaak scherp begrensd, en begint en stopt vrij plotseling. Het houdt meestal enkele uren aan. Deze verkleurde benen zijn onschuldig, maar kunnen wel zorgen voor ongerustheid bij de ouders. Lees hier meer over verkleuringen van de huid na vaccinatie.

Galbulten of netelroos na vaccinatie

Vaccinatie kan galbulten veroorzaken, ook wel netelroos of urticaria genoemd. Er verschijnen roze, of rode vlekken op de huid, soms met een witte rand. Ze kunnen licht opzwellen, erg jeuken en branderig aanvoelen. Galbulten kunnen binnen enkele minuten, maar ook pas een paar dagen na de injectie ontstaan. Het komt op alle leeftijden voor, ook bij baby’s. Galbulten zijn vervelend maar onschuldig, en verdwijnen meestal weer binnen een dag. Lees hier meer over galbulten na vaccinatie.

Huiduitslag na vaccinatie

Huiduitslag na de vaccinatie komt regelmatig voor. Het ontstaat meestal binnen 24 uur na de vaccinatie. Huiduitslag na een BMR-vaccinatie kan 5 tot 12 dagen na vaccinatie ontstaan. Als er verder geen andere verschijnselen optreden zoals zwellingen, dan is er vrijwel nooit sprake van een allergische reactie. De huiduitslag verdwijnt meestal vanzelf na een paar dagen.

Allergische reactie na vaccinatie

Acute, ernstige allergische reacties na een vaccinatie zijn erg zeldzaam en ontstaan vaak binnen enkele minuten tot een half uur na de vaccinatie. Niet alle huidreacties zijn allergische reacties. Bel 112 bij klachten zoals luchtwegklachten, zwellingen in het gezicht of de keel of een verlaagd bewustzijn.

Autisme is geen bijwerking van vaccinatie

Autisme is een aangeboren stoornis die meestal wordt vastgesteld op jonge leeftijd. In die periode wordt ook de eerste BMR-prik gegeven. Soms wordt dan ten onrechte gedacht dat autisme veroorzaakt wordt door vaccinaties. Vaccinaties veroorzaken geen autisme.

Bijwerkingen van RVP-vaccins

Op onze website vind je ook informatie over de bijwerkingen per vaccin. Klik hiervoor op één van onderstaande vaccins. Hierbij is ook de leeftijd waarop de vaccinatie gegeven wordt aangegeven.

Rotavirusvaccin (6-9 weken en 3 maanden)
DKTP-hib-hepB vaccin (6-9 weken en 3, 5 en 12 maanden)
Pneumokokkenvaccin (3, 5 en 12 maanden)
MenACWY vaccin (14 maanden en 14 jaar)
BMR vaccin (14 maanden en 9 jaar)
DKTP vaccin (4 jaar)
DTP vaccin (9 jaar)
HPV vaccin (10 jaar)

Vaccinatie tijdens de zwangerschap

Moeders van Morgen is het kenniscentrum van Lareb dat onderzoek doet naar geneesmiddelgebruik en vaccinaties rondom de zwangerschap. In hun kennisbank vind je meer informatie over o.a. de 22wekenprik, de griepprik en coronavaccinatie rondom de zwangerschapsperiode.

Vaccinatie bij te vroeg geboren baby's

Te vroeg geboren baby’s zijn gevoeliger voor infecties. Zij kunnen over het algemeen gevaccineerd worden op kalenderleeftijd. Verschillende onderzoeken laten zien dat de bijwerkingen bij prematuren niet veel verschillen van op tijd geboren baby’s. Lees hier meer over vaccinatie bij een te vroeg geboren baby.

Vragenlijstonderzoeken bijwerkingen RVP-vaccinaties

Lareb doet ook onderzoek naar bijwerkingen die ontstaan bij baby’s en kinderen na toediening van vaccins uit het Rijksvaccinatieprogramma. We houden bij welke bijwerkingen optreden na vaccinatie, wanneer deze optreden, hoe lang ze duren en of eventuele klachten opnieuw optreden na een volgende vaccinatie. Met de resultaten uit dit onderzoek kunnen we ouders in de toekomst beter informeren. Klik op een van de onderzoeken hieronder voor meer informatie.

Meer informatie

Meer informatie over het Rijksvaccinatieprogramma en de vaccins is te vinden op de website van het RIVM: rijksvaccinatieprogramma.nl/vaccinaties.

Kijk op de Lareb website voor meer informatie over:

Laatst bijgewerkt op 15-8-2024.